Istorijat
Napori za uspostavljanje albanske štampe dobili su zamajac objavljivanjem prvih novina na albanskom jeziku „Skoplje“ 1911. godine u prestonici Kosova. Napredak se nastavio tokom Drugog svetskog rata, listovima kao što su „Liria – Sloboda“ i „Zani.“ Međutim, organizovani i strukturirani mediji na albanskom jeziku na Kosovu počeli su tek 1945. godine.
Februara 1945. medijska istorija na Kosovu načinila je svoje prve korake. Radio Priština je počeo sa emitovanjem, nakon čega je kasnije tog meseca izašlo prvo izdanje lista „Rilindja“. Duž čitavog perioda od 1945. do 1990. godine, Kosovo je funkcionisalo kao autonomna pokrajina u okviru jugoslovenskog sistema, oblikujući svoj medijski pejzaž u skladu sa tim. Iste godine, počelo je objavljivanje prvog lista na albanskom jeziku, „Rilindja“. Isti je bio nedeljnik prvobitno, nakon čega je prerastao u dvonedeljnik 1948. godine a zatim i dnevni list novembra 1958. „Rilindja“ i Radio Priština su se pojavili kao glavne medijske kuće, nakon čega je usledilo pokretanje prvog televizijskog kanala na albanskom jeziku na Kosovu 1975. godine. Ustav iz 1974. doneo je veću autonomiju Kosovu i prokrčio je put za osnivanje prvog televizijskog kanala na albanskom jeziku, Televizije Priština.
Značajna transformacija se dogodila 1990. godine kada je autonomija Kosova nasilno ukinuta, ostavljajući kosovske Albance bez svojih primarnih medija. Nakon ponovne okupacije Kosova jula 1990. godine, Radio-televizija Prištine integrisana je u državni medijski okvir Srbije. Slična sudbina zadesila je Izdavačko-grafičku kuću „Rilindja”, koje je potpala pod srpsku državnu upravu. Posledično, list „Rilindja“ je prestao da izlazi. Duž 1990-ih uloženi su zajednički napori da se spreči da javnost bude lišena izvora informacija.
Put ka nezavisnosti počeo je objavljivanjem dnevnih listova kao što su „Fjala“, „Zëri“, „Shkëndija“ i „Kosovarja“, bez zvanične dozvole. Ove publikacije su poslužile kao zamena za prethodne novine. Ova praksa se nastavila do 1993. godine. Posle štrajka novinara maja 1993. godine, časopis „Bujku“ preuzeo je ulogu lista „Rilindja“, sa istom ekipom i lokacijom. U međuvremenu, ostali listovi su bili primorani da napuste svoje objekte, ali su nastavili da objavljuju nezavisno.
Devedesete svedoče o pojavi zapaženih publikacija i radio-difuznih subjekata. Počinju da izlaze časopisi kao što su „Forum“ i „Koha“, a „Koha“ je kasnije prešla na dnevni list „Koha Ditore“. 1998. godine počinje da izlazi list „Kosova sot“. U istom periodu „Bota sot“ je delovala i iz Švajcarske i iz Prištine. Radio 21 je počeo sa emitovanjem programa 1998. godine, za kojim je usledio „Radio Kosova e Lirë“ 1999. godine, što se poklopilo sa osnivanjem novinske agencije „Kosova Press“. Iako je medijski pluralizam procvetao tokom 1990-ih, on je delovao van jugoslovenskog državnog sistema, što ga je činilo nezvaničnim oblikom pluralizma.
Posle 1999. godine, na Kosovu je zaživeo medijski pluralizam, obeležen osnivanjem novih dnevnih listova, licenciranjem tri televizijske stanice sa nacionalnom frekvencijom i licenciranjem određenih radio stanica. Zatvaranje RTP-a prokrčilo je put Radio-televiziji Kosova (RTK). RTK je osnovan 1999. godine, zajedno sa još dve privatne nacionalne TV stanice, KTV i RTV21, koje takođe rade od tada. Njegovo osnivanje su podržali UN i Misija OEBS-a na Kosovu koja je ponovo zaposlila nekadašnje osoblje RTP-a, što je dovelo do prvog emitovanja programa RTK-a septembra 1999. putem analognog satelitskog prenosa. Dnevni program je krenuo u trajanju od po dva sata, a proširio se na četiri sata u novembru 2000. godine, pretežno na albanskom jeziku, sa dnevnim vestima na srpskom i turskom jeziku. Do jula sledeće godine, RTK je produžio svoje dnevno vreme emitovanja na sedam sati, uvodeći program na bosanskom jeziku.
Od kraja rata, medijska scena na Kosovu je brzo rasla, osnivanjem nekoliko medijskih kuća prvobitno uz pomoć donatora, kao i mnogih nacionalnih i lokalnih privatnih medijskih kompanija. To je uključivalo i osnivanje lokalnih TV stanica koje su, uprkos ograničenjima u programu, nudile i sadržaje na srpskom jeziku, što je domaća publika pozdravila. Godine 1999. na tržištu je bilo šest štampanih dnevnih listova. Između 2000. i 2004. izlazilo je ukupno sedam dnevnih listova, iako nisu svi od njih izlazili svake godine. Od 2010. godine na tržištu je bilo deset dnevnih listova. Među njima, Bota Sot, Koha Ditore i Zëri su bili najčitaniji. Posledično, broj dnevnih štampanih listova porastao je sa šest u 1999. na deset u 2010, ali se smanjio na samo četiri do 2019. godine.
RTK je 2001. godine postao nezavisni javni servis u skladu sa uredbom UNMIK-a, i njim je prvobitno upravljala Evropska radio-difuzna unija. Do kraja godine uspostavljen je apolitički Odbor direktora, čime je RTK oslobođen nadzora EBU.
Nakon proglašenja nezavisnosti 2008. godine, onlajn mediji su procvetali, menjajući medijski pejzaž Kosova postavši rivali televiziji, kao primarnom izvoru informacija. Dok se broj novina smanjio, televizija je doživela rast sa novim subjektima kao što su Klan Kosova, Dukagjini i T7. Radio je ostao relativno konstantan, sa tri glavne stanice—Radio Kosova, Radio 21 i Radio Dukagjini. Konkretno, Radio Kosova 2 dom je redakcijama na jezicima manjina, kao što su srpski i turski.
Prošla decenija je donela značajnu transformaciju prelaskom sa tradicionalnih na onlajn medije u medijskom okruženju na Kosovu, zahvaljujući tehnološkom napretku i širokoj dostupnosti i pristupu internetu i društvenim medijima. Medijski subjekti su se prilagodili uključivanjem onlajn i društvenih medija u svoje poslovne modele, uobličavanjem uloge novinara. Zbog brzine kojom se informacije mogu objaviti u onlajn medijima, redakcije su stavile neopravdan teret na novinare da ispune kvote, što često rezultira neproverenim informacijama koje se šire putem društvenih medija.
Savet za štampu Kosova (SŠK) i Nezavisna komisija za medije (NKM) takođe su osnovani 2005. godine uz pomoć Misije OEBS-a na Kosovu. Danas, SŠK funkcioniše kao samoregulatorno telo osnovano za i od strane sektora štampanih medija na Kosovu. Njegova misija je zasnovana na uverenjima Saveta za štampu Kosova. Sa druge strane, NKM je nezavisno telo odgovorno za uređivanje, upravljanje i nadzor radio-difuznog frekvencijskog spektra u Republici Kosovo.
